نحوه تعمیر  بخش هایی از مادربرد (بخش های مهم در عیب یابی و تعمیر مادربرد ؛تعمیر مدار V core و تست فَت های مادربرد؛ مشکل استارت  مادربرد)


نحوه تعمیر  مادر برد کامپیوتر ؛ لپ تاپ؛ آسانسورها؛ و مادر برد های رباتیک؛ نویسنده : مهندس افشین رشید


ابتدا  تصاویر زیر را خوب با دقت نگاه کنیم 

مادربرد Gigabyte


مادربرد Asus



مادربرد Msi



ساختار و اجزای تشکیل دهنده برد مادر برد ها 


همانطور که در تصاویر بالا مشهاهده میشود ؛ معماری تمام مادربرد ها بر اساس یک ساختار مشترک میباشد . تمامی قطعات و ساختار مادربرد های (لپ تاپ و PC و ....... ) اما مثلا در لپ تاپ بر روی مادر برد چیپ ست های wifi و بلوتوث  به برد اضافه گردیده است .

عیب یابی قسمت های (استارت نشدن مادربرد؛ vcore ؛ تست فَت های مادربرد)


چگونه متوجه شویم مشکل مادربرد از بخش PWM است؟ 

بطور کلی مشکل در این بخش باعث ایجاد اتصالی در مادربرد میشه پس اگه این بخش مشکلی داشته باشه به احتمال خیلی زیاد وقتی قصد روشن کردن مادربرد رو دارید، یک لحظه روشن میشه و در عرض کمتر از یک ثانیه دوباره خاموش میشه ( یک لحظه فن میچرخه و بعد وایمیسه )، اما اگهاگه کابل ۴ پین (ATX12V) کنار CPU که برق رو به PWM میرسونه قطع کنید و فقط کابل 20 یای 24 پاور رو به مادربرد وصل کنید، مادربرد روشن میشه، این بارز ترین نشانه مشکل در PWM هست که البته بهتره قبل از دست به کار شدن برای تعمیر مادربرد، یا پاور دیگه هم امتحان کنید.


PWM چیست؟ PWM مخفف کلمه pulse width modulation به معنای مدولاسیون عرض پالس که در مدار های تغذیه سویچینگ بکار میره. در مادربرد مدار پی دبلیو ام شامل چند خازن، سلف و آسی کنترلر، ماسفت درایور ( که یک آی سی هست اما در برخی از مادبرد های ارزون بجای اون از یک فت استفاده می کنند) و در نهایت فت ها می شه که این مجموعه معمولا در اطراف CPU قرار می گیره و برق مورد نیاز پردازنده، رم و ... رو فراهم میکنه. هر مدار PWM به چندین فاز یا بخش تقسیم میشه که همگی فاز ها شبیه به هم هستند و این کار برای برداشته شدن بار از روی قطعات این بخش انجام میشه. هر فاز شامل خازن ها، یک سلف و فت ها میشه، در این میون آی سی کنترلر هم به شیوه خاصی در مدت زمان مشخصی هر فاز رو روشن میکنه یعنی اگه یه مادربرد 4 تا فاز داشته باشه هر فاز تغریبا 25 درصد خروجی رو در برمیگیره چون کنترلر در هر لحظه فقط یکی از فاز ها رو فعال میکنه.


رفع عیب: مشکل در هر یک از فاز ها باعث میشه تا مادربرد به درستی کار نکنه، معمولا اگه خازن های فاز ها بسوزه، مادربرد روشن میشه اما تصویر نمیده اما اکه فت ها بسوزن، مادربرد اصلا روشن نمیشه (فن یه لحظه میچرخه و بعد وایمیسه).



بعد از خازن ها میریم سراغ فت ها که معمولا سوختن اون ها باعث میشه مادربرد استارت نخوره. خوب در اولین قدم CPU رو از برد جدا می کنیم بعدش با استفاده از یک مولتی متر دیجیتال شروع به تست فت ها می کنیم، برای تست دقیق و صحیح فت ها باید اون ها رو از برد خارج کرد اما چون این کار زمان بره، فت های مشکوک رو شناسایی می کنیم و بعد اون فت ها رو از برد خارج می کنیم و اون هایی که سوختن رو عوض می کنیم.


شیوه تست فت ها: ابتدا CPU رو از مادربرد جدا می کنیم بعد مولتی متر رو روی رنج تست دیود یا همون بازر (بوق) قرار بدید و بعدش پراب قرمز رو روی پایه فلزی فت که در قسمت بالای قت قرار داره قرار میدیم ( در اصل هر فت 3 پایه داره که پایه وسطی به قسمت فلزی بدنه ی بالای فت وصل شده به همین خاطر برای راحتی کار از این قسمت قطعه استفاده می کنیم) و بعد پراب مشکی رو روی پایه سمت راست و چپ فت قرار بدید در این صورت نباید صدای بوق شنیده بشه اگه شنیده شد احتمال اینکه اون قطعه سوخته باشه خیلی زیاده، تمام فت های اطراف اسلات CPU رو به این شیوه تست کنید

 و اون هایی که بوق زدن رو مشخص کنید در نهایت با استفاده از هویه هیتر هوای گرم (همان هیتر) شروع به درآوردن فت های مشکوک از برد می کنیم، قطعه هایی رو که از برد جدا می کنیم رو یه گوشه قرار میدیم تا خنک بشن. حالا برای تست کامل فت هایی که در آوردیم باید مولتی متر رو مثل حالت قبل روی تست دیود یا همون بوق قرار بدیم بعد پراب قرمز رو روی پایه وسطی (همون قسمت فلزی بالای فت) قرار میدیم حالا پراب مشکی رو روی پایه سمت راست قرار میدیم در این حالت باید عددی بین 350 تا 650 نشون داده بشه و البته صدای بوق هم نیاید اگه چنین عددی نشون داده شد و صدای بوق هم نیومد پایه مشکی رو این بار روی پایه سمت راست قرار بدید در این حالت نباید هیچ عددی نشون داده بشه و صدای بوق هم نیاید شنیده بشه در اینصورت میشه مطمئن بود که این فت سالمه در غیر اینصورت فت سوخته (یعنی اگه وقتی پراب مشکی رو روی پایه ی سمت راست گذاشتیم صدای بوق اومد و یا عددی نشون داده نشد و یا اینکه وقتی پراب رو روی پایه سمت چپ گذاشتیم صدای بوق بیاد و یا عددی نشون داده بشه)، فت هایی که سوخته بودن رو جدا می کنیم و چند تا فت سالم از یه مادربرد اسقاطی جدا می کنیم و جایگزین اون ها می کنیم با این کار اتصالی در مدار PWM برطرف میشه و مداربرد بدون هیچگونه مشکلی روشن میشه. این مشکل خیلی رایجه و بیشتر مادربرد های ارزون قیمت و ساده موجود در بازار با این مشکل روبرو میشن که با این شیوه می تونید براحتی هر چه تمام تر مشکل استارت نخوردن ( یک لحظه فن میچرخه و بعد می ایسته) رو برطرف کرد.

نویسنده : مهندس افشین رشید 

کارشناسی ارشد  برق -الکترونیک از دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات تهران