(برق ساختمان ) معرفی تجهیزات اعلام حریق اتوماتیک ( آدرس پذیر خودکار ) مهندسی برق _ الکترونیک

نویسنده: دکتر (افشین رشید )


نکته : سیستم اعلام حریق اتوماتیک، برخلاف سیستم های دستی وابستگی بسیار کمتری به انسان دارد و عملکردش نیز بسیار سریع تر و گسترده تر است.

تماس خودکار با آتش نشانی محلی، فعال سازی خودکار سیستم اطفای حریق، فرمان دادن به در های خروج اضطراری و موارد مشابه همگی می تواند به وسیله سیستم های اعلام حریق اتوماتیک انجام شود. این سیستم علاوه بر شستی و عملکرد دستی، تابع آشکار ساز هاست تا بتواند به صورت خودکار و بدون فرمان انسان حریق را تشخیص دهد.آشکار ساز های اعلام حریق( آدرس پذیر اتوماتیک) آتش با دود، حرارت، شعله و نورهای مادون قرمز و ماوراء بنفش همراه است. هدف از آشکار ساز های اتوماتیک، شناسایی آتش با حس کردن یک یا ترکیبی از مراحل فوق و تبدیل آن به سیگنال های الکتریکی و ایجاد آلارم است. بر همین اساس آشکار ساز ها (دتکتورها) در 3 گروه اصلی حساس به دود، حرارت و شعله قرار می گیرند.البته می توان با حس کردن گاز های موجود در هوا نیز تا حد بسیار زیاد، از انفجار یا حریق پیشگیری کرد.



(آشکارسازدودی)Detectors Smoke)

مولکول های دود از قطر 0005/0 میکرومتر شروع و تا 10 میکرومتر ادامه دارند. مولکول های بیش از 10میکرومتر از حیطه دود خارج و در دسته بندی گرد و غبار، پودر ها و مولکول های ریز دیگر قرار می گیرند. دود با قطر بین 01/0 میکرومتر تا10میکرومتر با دتکتور های معمولی و ریزتر با دتکتور‌ های خاص مثل دتکتور لیزری (HSSD) تشخیص داده می شوند.

نکته : دتکتور دودی یونیزاسیون به دلیل داشتن پرتو های رادیواکتیو (آمریسیوم) دارای مضراتی است. در استفاده از آن یا دور انداختن آن به دلیل نداشتن عمر دائمی احتیاط کنید.

دتکتور دودی توسط یک دیود مادون قرمز وجود دود در هوا را تشخیص می دهد و در زمان مناسب به کنترل پنل اعلام می کند. آشکارسازهای دودی خود به دو دسته عمده تقسیم می شوند: آشکارساز دودی نوع یونیزاسیون و آشکارساز دودی نوع فتوالکتریک. آشکار سازهای دودی یونیزاسیون در مرحله اولیه تولید آتش (دود) غیر قابل رؤیت عمل می کنند، در حالی که آشکارسازهای دودی فتوالکتریک در مرحله دوم تولید آتش دود قابل رؤیت عمل خواهند کرد. اساس کار دتکتور های دود آدرس پذیر همانند دتکتورهای متعارف می باشد، با این تفاوت که دارای ویژگی های منحصر به فردی همچون تعیین شب و روز برای دتکتور، تعیین میزان حساسیت دتکتور و مکان دقیق حریق است.

(آشکارساز حرارتی) Detector Heat

آخرین اثر آتش، حرارت است. به همین علت است که آشکارسازهای حرارتی دارای حساسیت پایین تری

هستند. این آشکارسازها خود به دو دسته (درجه حرارت ثابت) و حساس به نرخ افزایش درجه حرارت تقسیم می شوند. البته نوع دیگری هم وجود دارد که ترکیبی از هر دو حالت فوق است. به دمای اطراف یک نقطه خاص پاسخ می دهد. به عبارت دیگر این نوع دتکتور به آشکار ساز حرارتی ثابت افزایش مقدار مشخصی از دما در یک مکان مشخص در محیط، واکنش نشان می دهد. همچنین می تواند نوع دمای ثابت را نیز داشته باشد. دمای حدود 57 تا 65 درجه آشکار ساز های حرارتی افزایشی به افزایش سریع دمای هوای اطراف واکنش نشان می دهد ولی به افزایش عادی دمای هوای ناشی از سیستم های گرم کننده و نور خورشید واکنش نشان نمی دهند، ترکیبی از دو نوع قبل است که در یک قطعه به بازار عرضه شده است.

(remote indicator)اندیکاتور ریموت

چراغی است دارای دیود نورانی، که مطابق استاندارد های معتبر و با رنگ مشخص جهت آگاهی و سهولت در شناسایی و دسترسی محیط حفاظت شده مورد استفاده قرار می گیرد.این تجهیز باید در مجاورت یا در بالای در ورودی هر بخش حفاظت شده نصب شود نیاز به تعدد آن در یک فضای مشخص شده مثل تعدد آن در یک واحد مسکونی نیست. حداکثر فاصله مجاز برای یافتن و رؤیت چراغ نشانگر حریق، از نقطه شروع منطقه توسط شخص باید 60 متر باشد. این تجهیز بین هر دو سیستم متعارف و آدرس پذیر مشترک میباشد.

(Auto Dialer)تلفن کننده.

پس از تشخیص حریق توسط سیستم، الزم است به آتش نشانی یا به افراد دیگر اطالع رسانی گردد. این وظیفه را تلفن کننده برعهده دارد. در سیستم های آدرس پذیر جهت این تجهیز رله هایی تعبیه شده است. این تجهیز نیز بین سیستم های متعارف و آدرس پذیر و اعلام سرقت مشترک است.

.تغذیه اضطراری

پس از قطع برق سیستم به هر دلیلی باید تغذیه اضطراری وارد مدار شود. ابتدا باید یو پی اس (UPS )تغذیه مدار را تأمین کند. و در غیر این صورت باید از باتری های داخلی سیستم استفاده شود. جهت این کار نیاز به یک یا دو باتری 12 ولت با توجه به کاتالوگ پنل نیاز است. این تغذیه بین هر دو سیستم متعارف و آدرس پذیر مشترک است.

ماژول های سیستم آدرس پذیر(Modules)

برخی ماژول ها مختص سیستم آدرس پذیرند، از جمله ایزولاتور (Isolator) از آنجا که در یک لوپ آدرس پذیر تعداد 250 قطعه (دتکتور + شستی + آژیر) قرار می گیرد، لذا در صورت قطع شدن کابل ارتباطی یا بروز مشکل در یکی از قطعات داخل لوپ، ممکن ما بین هر 20 است ارتباط بسیاری از قطعات با تابلوی اعلام حریق قطع گردد. برای حل این مشکل معمولا الی 25 قطعه آدرس پذیر یک ماژول ایزولاتور قرار می گیرد. ماژول ایزولاتور تجهیزات داخل یک لوپ را به گروه های کوچک تر تقسیم می کند و در صورت بروز مشکل، یک گروه از تجهیزات که ما بین دو ایزولاتور قرار دارند، از لوپ خارج می شوند و ایزوله می گردند و بقیه تجهیزات لوپ ارتباط خود را با پانل اعلام حریق حفظ می کنند. برخی از تجهیزات اعلام حریق آدرس پذیر ایزولاتور داخلی دارند و شما می توانید به جای استفاده از ماژول ایزولاتور به صورت جداگانه از ایزولاتور داخلی تجهیزات استفاده نمایید. لازم به ذکر است که ماژول ایزولاتور نیازی به آدرس دهی ندارد.

(ماژولهای رابط)Module Interface این ماژول برای ایجاد ارتباط و شناسایی اجزای قابل‌ آدرس دهی سیستم به کار می رود. از کنتاکت های آن جهت فعال شدن سیستم اطفای حریق، سیستم فراخوان آسانسور، توقف دهنده و ارتباط با پانل های دیگر استفاده می شود.

کابل سیستم اعلام حریق (نسوز)

کابل سیستم اعلام حریق وظیفة انتقال اطلاعات دریافتی از ورودی ها (آشکار ساز یا شستی) به FACP و ارسال اطلاعات از تابلو به خروجی ها هشدار دهنده ها و خروجی های واسط را بر عهده دارد. کابل ها شامل دو سیم به رنگ های مشکی و قرمز یا مشکی و آبی وسیم سومی به عنوان محافظ یا شیلد )برای جلوگیری از نوع مفتول از نویز می باشد. کابل ها باید ترجیحا یا افشان و مقاوم در برابر گرما و حریق باشند. کابل ها توکار هستند، درغیراین صورت باید در لوله های معمولا فولادی یا داکت های مقاوم در برابر حریق، که به رنگ قرمز اند، به صورت روکار اجرا شوند.

طراحی سیستم اعلام حریق یا براساس تجربه فردی یا توسط نرم افزارهای مربوطه انجام می شود. نرم افزارهای اعلام حریق در سه زمینه طراحی، راهاندازی و مانیتورینگ در بازار عرضه می شود. نصب یک سیستم اعلام حریق، شرط لازم جهت پیشگیری از گسترش آتش سوزی است. تعمیر و نگهداری سیستم اعلام حریق، با توجه به حساسیت تجهیزات و وظیفه سنگین این تجهیزات در حفاظت از جان و مال افراد، اجتناب ناپذیر است. سرویس و نگهداری دوره ای باید بر روی آنها انجام شود. تا این اطمینان حاصل گردد که سیستم به درستی در حال کار است. در سیستم های آدرس پذیر و هوشمند، بر خلاف نوع متعارف، نوع ساختمان داخلی تجهیزات، به گونه ای است که به امر نگهداری کمک می نمایند.در این سیستم، آلارم های مربوط به کثیفی دتکتور ها، عمل نکردن عملکرد شستی، آژیر و ماژول های واسط ، به موقع  انجام می پذیرد و باعث مانیتورینگ دائمی Monitoring وضعیت هر دتکتور می شود. ضمنا لحظه تمامی حالات، قابل مشاهده و ثبت است. این تست و عیب یابی شامل تست های حساسیت، هفتگی، ماهیانه و سالیانه است.

نویسنده: دکتر (افشین رشید )