خازن اِلکترولیتی (ساختار و نحوه عملکرد ؛ تست در مدار)

پژوهشگر و نویسنده:  دکتر افشین رشید)


همان گونه که از نام این خازن مشخص است، خازن های الکترولیتی از یک الکترولیت (یک مایع رسانای یونیزه) به عنوان یکی از صفحاتش استفاده می کند و بدین ترتیب ظرفیت خازنی در واحد حجم نسبت به سایر انواع خازن ها افزایش می یابد.

خازن ها به چند طریق می توانند ظرفیت خازنی را افزایش دهند : افزایش ثابت دی الکتریک؛ افزایش مساحت الکترودها؛ و کاهش فاصله ی بین الکترودها. خازن های الکترولیتی از یک لایه اکسید آلومینیوم که ضریب دی الکتریک بسیار بالا و به طور متوسط بین 7 و 8 دارد، روی صفحه ی خازن استفاده می کنند. این مقدار نسبت به سایر دی الکتریک ها بیشتر است، مانند مایلار که ثابت دی الکتریک آن 3 و میکا که حدود 6 تا 8 است.علاوه بر آن مساحت موثر درون خازن با زبر کردن سطح ورقه ی آلومینیوم با خلوص بالا، تا 120 برابر افزایش داده می شود. این یکی از عوامل تولید خازن های با ظرفیت بالا است.


ساختار خازن الکترولیتی

صفحات خازن الکترولیتی از ورقه ی آلومینیومی رسانا ساخته شده اند، در نتیجه می توانند بسیار نازک ساخته شوند و انعطاف پذیر باشند به طوری که می توانند به آسانی در پایان فرایند تولید بسته بندی شوند.

این دو صفحه یا ورقه کمی با یکدگیر متفاوت هستند. یکی از آن ها با یک لایه اکسید پوشانده شده است، و یک کاغذ که در مایع الکترولیت خیس شده در فضای بین آن ها قرار می گیرد. ورقه ای که با لایه ی اکسید پوشانده شده است قطب مثبت است. ضخامت غشای نازک لایه ی اکسید به کار رفته در قطب مثبت خازن الکترولیتی بر مبنای ولتاژ کاری قابل تحمل مورد نیاز، انتخاب می شود. ورقه ی دوم به عنوان قطب منفی عمل می کند گرچه به طور طبیعی دارای یک لایه اکسید است که البته بسیار نازک تر می باشد.


نحوه تست خازن الکترولیتی

برای این تست مولتی متر را در رنج Rx1k قرار داده و سپس شارژ و دشارژ خازن را باتوجه به قطبین باطری داخل مولتی متر ( سیم مشکی مثبت و سیم قرمز منفی باطری است ) انجام می دهیم. برای تست این نوع خازن باید مولتی متر را در رنج Rx100 قرار دهیم. شارژ و دشارژ خازن را ملاحظه نموده توجه به قطبین الزامی است و نشتی در حد جزئی قابل قبول است؛ بنابراین بعد از شارژ، عقربه اهم زیادی را نشان می دهد.اگر خازن موجب حرکت عقربه نگردد یعنی قطع و در صورتیکه صفر باشد یعنی خازن اتصال کوتاه است؛ و اگر اهم کمی نیز قرائت شود به معنی خراب بودن خازن است.                                    

پژوهشگر و نویسنده:  دکتر افشین رشید)