دژنکتور های خلا ٕ (عملکرد _ کاربرد _ ساختار) برق قدرت
پژوهشگر و نویسنده: ( افشین رشید )
نکته: کنتاکت های موجود در دژنکتور های خلا یا Vacuum Interrupter درون محفظه ای از خلا قرار دارند. این دژنگتورها به عنوان جز اصلی مدار شکن ها با ولتاژ متوسط و بالا محسوب می شوند. در واقع هنگامی که کنتاکت های متحرک در حال جدا شدند از هم هستند قوس الکتریکی ایجاد می شود که بلافاصله به دلیل وجود خلا این قوس خاموش می شود.
به صورت کلی تمامی دژنکتورها در مواقع لزوم می توانند جریان عادی شبکه و هنگامی که خطاهایی مانند اتصال کوتاه، اتصال زمین و سایر جریان ها با اختلاف فاز را برای جلوگیری از آسیب به سایر بخش های مدار و تجهیزات قطع کنند. از دژنکتورهای خلا الکو برای قطع مدار چه در حالتی که زیر بار باشد چه در حالت اتصال کوتاه به صورت دستی یا اتوماتیک استفاده کرد.در دژنکتورهای خلا برخلاف دژنکتور گازی، هیچ گازی برای یونیزه کردن کنتاکت ها در موقع باز شدن وجود ندارد. این دژنگتورها به صورت کامل آب بندی می شوند به همین دلیل هیچگونه صدایی از خود تولید نمی کنند همچنین در معرض آلودگی هوا هم قرار نمی گیرند. ظرفیت قطع آنها در حدود 30 کیلو ولت است و برای ولتازهای بالا از چند دژنکتور خلا که به صورت سری در مدار قرار می گیرند استفاده می شود.دژنکتور کلیدی است که می تواند در موقع لزوم جریان عادی شبکه و در موقع بروز خطا جریان اتصال کوتاه و یا جریان اتصال زمین و یا هر نوع جریانی با هر اختلاف فازی را سریعاً قطع کند. در اتصال سه فاز که یک حالت خاصی از بار متعادل است با اینکه فرمان قطع به هر سه قطب کلید یکجا و در یک زمان داده می شود ولی قطع هر سه فاز تقریباً در فاصله یک چهارم پریود که معمولاً از نظر زمانی بسیار کوتاه است انجام می گیرد.
ویژگی های دژنکتور های خلا ٕ
این دژنگتورها خاصیت ترمیم دی الکتریک را دارند و به عنوان یک قطع کننده عالی برای جریان های اضافه در قوس های الکتریکی ایجاد شده در ولتاژهای بالا عمل می کنند. دو کنتاکت موجود در کلید یا همان دژنگتور خلا که به آنها الکترود هم می گویند به صورت بسته قرار دارند و در صورتی که در هر کدام از قسمت های سیستم خطا رخ دهد جریان به کویل مدار شکن رفته و در نهایت کنتاکت ها از هم جدا می شوند. به دلیل عمل یونیزه شدن بخار فلز کنتاکت ها، یک آرک یا قوس الکتریکی بین کنتاکت ها ایجاد می شود. الکترون ها، بخار های فلزی و یون های تولید شده در عمل یونیزاسیون به سرعت روی سطح کنتاکت ها جمع شده که این عمل باعث بهبود قدرت دی الکتریک و خاموش شدن قوس ایجاد شده می شود.لازم به ذکر است در محفظه قطع کننده این دژنکتور ها کاملا خلا باشد و هیچگونه هوایی وجود نداشته باشد و فشار موجود در این محفظه به وسیله عوامل خارجی افزایش پیدا نکند. به همین منظور در هر مرحله از ساخت تخلیه هوا انجام می شود و فشار موجود در مخزن چک شده و آزمون های نشتی با اندازه گیری های دقیق صورت می گیرد.
پژوهشگر و نویسنده: دکتر ( افشین رشید )