دیود ترایاک (TRIAC) در چه حالتی از مدار (تریگر_کنترل فاز) میکند (مهندسی میکرو _ نانو الکترونیک)

پژوهشگر و نویسنده:  دکتر افشین رشید)

نکته: ترایاک را می‌توان دو تریستور مکمل (که یکی توسط آند و دیگری توسط کاتد تریگر می‌شود)مدل کرد.


دیود ترایاک (TRIAC) قطعه‌ای الکترونیکی است که در صورت فعال‌شدن (تریگر) می‌تواند جریان الکتریکی را در هر دو جهت از خود عبور دهد. ترایاک عملکردی مانند تریستور اما بصورت دو طرفه دارد. ترایاک را می‌توان دو تریستور مکمل (که یکی توسط آند و دیگری توسط کاتد تریگر می‌شود) مدل کرد که بصورت موازی اما در جهت برعکس به هم متصل شده‌اند و گیت آنها نیز به یکدیگر متصل شده است.

ترایاک می‌تواند با ولتاژ مثبت یا منفی که به پایهٔ گیت آن اعمال میشود، تریگر شود. یا یک پالس فعال‌سازی به پایهٔ گیت، ترایاک به شرایط هدایت می‌رود و تا زمانی که جریان عبوری از حد مشخصی پایین‌تر نیاید در همان شرایط باقی می‌ماند. این جریان مرزی را جریان نگهدارنده می‌گویند. این اتفاق می‌تواند در انتهای هر نیم سیکل از یک جریان متناوب (مانند برق شهر) رخ دهد. این خاصیت باعث شده است که ترایاک یک سوئیچ پراستفاده در مدارات AC شود که می‌توان با آن جریانهای الکتریکی بسیار بالا را توسط یک جریان ضعیف کنترل کرد.


در ساختمان داخلی ترایاک از شش قطعه نیمه‌ هادی نوع ان و پی استفاده شده است. ترایاک برخلاف تریستور، یک سوئیچ دوطرفه است به این صورت که می تواند جریان را از هر دو طرف خود عبور دهد. همچنین ترایاک مانند تریستور سه پایه دارد.
در واقع می توان گفت ترایاک معادل دو تریستور موازی است که به صورت وارونه بر هم نصب شده اند، به همین دلیل است که ترایاکTriac ، تریستور دوجهته یا bi-directional thyristor نیز نامیده می شود.  بررسی شمای سمبولیک، مدار معادل که در آن موازی بودن دو تریستور کاملا مشخص است، و مشخصه ی "ولت-آمپر" ترایاک و روش های روشن کردن آن نیز متفاوت در مدار (تریگر)  و کنترل فاز میباشد. این قطعه مانند دیاک در مدار فاز  میباشد، با این تفاوت که به آن یک گیت اضافه شده است. بویسیله ای این قطعه میتوان، ولتاژ را از هر دو طرف کنترل کرد (پلاریته ی ولتاژ ورودی مهم نیست)

پژوهشگر و نویسنده:  دکتر افشین رشید)