(PLC) آشنایی با مدار فرمان؛ رله ها ؛ ؛ کنتاکتورها و راه اندازی موتور (مهندسی برق _الکترونیک)

نویسنده: دکتر (افشین رشید )


نکته : بطور کلی مدار فرمان عبارت است از مداری که فرامین کنترلی برای مدار قدرت صادر می کند . 

این مدارات با توجه به ورودی مطلوب از طرف اپراتور ، خروجی را برای مدار قدرت ارسال می کنند . مدارات فرمان بدلیل پیچیدگی زیادی که دارند باید یکبار و بطور صحیح پیاده سازی شوند ، زیرا در صورت نقص ، عیب یابی آن مشکل بوده و معمولا باید برای رفع عیب ، مدار فرمان دوباره طراحی و پیاده سازی شود . در طراحی مدارات فرمان قطعات مختلفی سهیم هستند که مدار فرمان به کمک این قطعات مدار قدرت را کنترل می کند . مهمترین قطعات استفاده شده در مدارات فرمان کنتاکتورها ، رله ها و راه انداز های موتور هستند .

رله ها :

رله یک کلید الکتریکی است که با جریان کمی عمل می کند و کنتاکت های آن می تواند جریان زیادی را عبور دهند . رله در قرن نوزدهم برای استفاده در تلگراف اختراع شد و در قرن بیستم از رله در سیستم های کنترل استفاده گردید . در مقایسه با سایر ادوات الکتریکی رله ها بخاطر داشتن قسمت های فیزیکی متحرک ، سرعت و عمر محدودی دارند . رله های الکتریکی از نظر سرعت ، جریان عبوری ، اندازه ، قابلیت اطمینان و عمر مفید بر رله های الکترومکانیکی ارجحیت دارند . معمولا رله ها برای محدوده کمتر از 5 آمپر مناسب است .

کنتاکتور ها :

کنتاکتور یک کلید مغناطیسی می باشد که یکی از اجزای مهم در مدارات فرمان الکتریکی بحساب می آید . کنتاکتور با استفاده از خاصیت الکترومغناطیس ، مانند رله ها تعدادی کنتاکت را به یکدیگر وصل و یا از یکدیگر جدا می کند ، از این خاصیت جهت قطع و وصل و یا تغییر اتصال در مدارات استفاده می شود . استفاده از کنتاکتور بجای کلیدهای دستی دارای مزایایی می باشد که بشرح زیر است :

1 – کنترل و راه اندازی مصرف کننده یا سیستم از راه دور و چندین نقطه بطور همزمان 

2 - سرعت بالای قطع و وصل کنتاکتور و طول عمر بالای قطعات 

3 - امکان طراحی مدارات فرمان خودکار جهت کنترل سیستم های پیچیده 

4 - کنتاکتور دارای ضریب ایمنی بالا جهت بهره بردار یا اپراتور است 

5 - در هنگام قطع جریان برق و اتصال مجدد آن ، مصرف کننده یا سیستم خود بخود راه اندازی نمی شود و باید مجددا سیستم را استارت نمود معمولا کنتاکتورها برای محدوده بیشتر از 15 آمپر مناسب است .

راه اندازهای موتور :

یک کنتاکتور است که قسمت محافظ در برابر اضافه بار به آن اضافه شده است که هر زمان موتور دچار اضافه بار گردید ، کنتاکتور عمل می کند و موتور را از زیر بار خارج می کند . رله ها و کنتاکتورها و راه اندازهای موتور بهم شبیه هستند زیرا تمام آنها دارای بوبین متحرک هستند که با تحریک آن یکسری اتصالات بهم مرتبط و یکسری از هم جدا می شوند .

نویسنده: دکتر (افشین رشید )