ساختار و ساختمان داخلی دیود زِنر (مهندسی برق _ الکترونیک
پژوهشگر و نویسنده: دکتر ( افشین رشید)
دیود زنر هم مانند دیود معمولی از اتصال دو کریستال P,N ساخته می شود. جنس نیمه هادی های این دیود از سیلیکن بوده و در بایاس موافق، مانند یک دیود معمولی سیلیکنی است. برخلاف دیود های معمولی که در بایاس مخالف، که در منطقه ی شکست آسیب می بینند، دیود زنر به گونه ای ساخته می شود تا بتواند در منطقه ی شکست کار کند. وقتی ولتاژ بایاس مخالف دو سر دیود را به تدریج افزایش دهیم، در یک ولتاژ خاص دیود شروع به هدایت می کند. با هادی شدن دیود ولتاژ دو سر دیود تقریباً ثابت می ماند و جریان عبوری از دیود افزایش می یابد. ولتاژی که دیود زنر به ازای آن در بایاس هادی می شود به (ولتاژ شکست زنر) معروف است.
منحنی مشخصه ی ولت آمپر زنر:
در شکل زیر منحنی مشخصه ی ولت آمپر دیود زنر نشان داده شده است: در بایاس موافق مشخصه ی این دیود مانند یک دیود معمولی سیلیکنی است. در بایاس مخالف تا ولتاژ خاصی بنام ولتاژ شکست، جریان بسیار ناچیز نشتی از دیود می گذرد، اما در ولتاژ شکست جریان عبوری از دیود افزایش یافته و ولتاژ دوسر دیود تقریباً ثابت می ماند. با تغییر ناخالصی در نیمه هادی های زنر می توان دیود های زنر با ولتاژ شکست حدود 2 تا 200 ولت تولید نمود.
استاندارد ولتاژ های زنر:
دیود زنر در ولتاژهای شکست مختلف مطابق استاندارد سری E ساخته می شود. دو سری استاندارد E12 و E24 متداول تر است. ولتاژ زنر معمولاً از 2.4 ولت تا 200 ولت ساخته می شود. سری E12 دارای تلرانس 10 درصد و سری E24 دارای تلرانس 5 درصد است. معمولاً تلرانس همراه ولتاژ شکست روی دیود نوشته می شود. حرف Cبرای تلرانس 5% و حرفD برای تلرانس 10%به کار می رود. برای مثال دیود ذنر BZX32 / C397 دارای ولتاژ شکست 3.9 ولت و تلرانس 5% است.
توان زنر:
جریانی که در بایاس معکوس از دیود می گذرد، در محل اتصال P-N حرارت ایجاد می کند. حداکثر جریانی که ممکن است از دیود زنر در بایاس معکوس بگذرد به گونه ای که به زنر آسیب نرساند، به توان زنر بستگی دارد .
کاربرد دیود زنر:
معمولی ترین کاربرد دیود برای تثبیت ولتاژ است. اگر منبع ولتاژ یا مقاومت بار تغییر نماید و بخواهیم ولتاژ ثابتی در دو سر بار داشته باشیم از یک دیود زنر استفاده می کنیم. برای کنترل جریان زنر مقاومتی را با آن سری می کنیم.
پژوهشگر و نویسنده: دکتر ( افشین رشید)