بازیابی مدار معیوب و استفاده از دیود تریستور به جای (تریاک)TRIAC یا ترایاک ( مهندسی برق _ الکترونیک)

پژوهشگر و نویسنده:  دکتر ( افشین رشید)

نکته : در مدار الکترونیکی می‌توان به جای تریستور تریاک را قرار داد و برعکس. چون پایه‌های اکثر تریستو‌ها و تریاک‌ها یکسان هستن با یک سوکت ثابت می‌توان کار راه انداخت، 

ساختمان داخلی و دلیل به کارگیری تریستور : 

تریستور (Thyristor) یک قطعه نیمه‌رسانای چند لایه است که در مدارهای الکترونیک قدرت و الکترونیک صنعتی از آن استفاده می‌شود. گاهی تریستور را «یکسوساز کنترل شده با سیلیکون» (Silicon Controlled Rectifier) یا SCR نیز می‌نامند. برای روشن (ON) شدن این قطعه پسیو ، باید به پایه گیت آن (بخش کنترل شده) یک سیگنال اعمال کرد. در حقیقت، با اعمال سیگنال گیت یک دیود یکسو خواهیم داشت و این متناظر با کلمه یکسوساز در SCR است. در حقیقت، نماد مداری تریستور یک دیود قابل کنترل است. 


مشابه یک دیود تریاک ، تریستور قطعه‌ای تک‌جهته است و جریان را فقط در یک جهت هدایت می‌کند. اما برخلاف دیود، تریستور بسته به چگونگی سیگنال اعمالی به گیتش می‌تواند به عنوان یک کلید مدار باز یا یک دیود یکسوکننده عمل کند. به عبارت دیگر، تریستورها فقط می‌توانند در حالت کلیدزنی عمل کنند و برای تقویت‌کنندگی به کار نمی‌روند.

ساختمان داخلی تریاک و دلیل به کارگیری آن:

ترایاک TRIAC - Triode for Alternating Current

قطعه‌ای الکترونیکی است که در صورت فعال‌شدن (تریگر) می‌تواند جریان الکتریکی را در هر دو جهت از خود عبور دهد. ترایاک عملکردی مانند تریستور اما بصورت دو طرفه دارد. ترایاک را می‌توان دو تریستور مکمل (که یکی توسط آند و دیگری توسط کاتد تریگر می‌شود) مدل کرد که بصورت موازی اما در جهت برعکس به هم متصل شده‌اند و گیت آنها نیز به یکدیگر متصل شده است.

ترایاک می‌تواند با ولتاژ مثبت یا منفی که به پایهٔ گیت آن اعمال میشود، تریگر شود. یا یک پالس فعال‌سازی به پایهٔ گیت، ترایاک به شرایط هدایت می‌رود و تا زمانی که جریان عبوری از حد مشخصی پایین‌تر نیاید در همان شرایط باقی می‌ماند. این جریان مرزی را جریان نگهدارنده می‌گویند. این اتفاق می‌تواند در انتهای هر نیم سیکل از یک جریان متناوب (مانند برق شهر) رخ دهد. این خاصیت باعث شده است که ترایاک یک سوئیچ پراستفاده در مدارات AC شود که می‌توان با آن جریانهای الکتریکی بسیار بالا را توسط یک جریان ضعیف کنترل کرد. در ساختمان داخلی ترایاک از شش قطعه نیمه‌ هادی نوع ان و پی استفاده شده است. ترایاک برخلاف تریستور، یک سوئیچ دوطرفه است به این صورت که می تواند جریان را از هر دو طرف خود عبور دهد. همچنین ترایاک مانند تریستور سه پایه دارد.

در واقع می توان گفت ترایاک معادل دو تریستور موازی است که به صورت وارونه بر هم نصب شده اند، به همین دلیل است که ترایاکTriac ، تریستور دوجهته یا bi-directional thyristor نیز نامیده می شود.


پژوهشگر و نویسنده:  دکتر ( افشین رشید)