_ بخش فیوز (شناخت انواع فیوز های الکتریکی)
بررسی فیوز های کُندکار و تُندکار
پژوهشگر و نویسنده: دکتر ( افشین رشید )
نکته : در جریان نامی فیوز بیش از یک شماره واحد وجود دارد. اگر جریان 35 آمپر از طریق فیوز 30 آمپری عبور کند، بسته به جنبه های دیگر طراحی آن، فیوز ممکن است بلافاصله یا با تاخیر بپرد. برخی از فیوزها تندکار در نظر گرفته شده اند، در حالی که برخی دیگر از فیوزها زمان “باز شدن” جریان مدارشان متوسط یا حتی با تاخیر است. فیوزها بسته به نوع کاربردشان طراحی شده اند. به فیوزهای کندکار به دلیل خصوصیات تاخیر زمانی قطع جریان، فیوزهای کُندکار نیز می گویند.
یک نمونه بارز کاربرد فیوز کند کار، حفاظ موتورهای الکتریکی است، زیرا جریان های هجومی موتورها تا ده برابر جریان کارکرد عادی می باشد و هر بار که موتور بعد از توقف روشن می شود مدار قطع نمی شود.فیوز برق یکی از مهمترین قسمت ها در هر مدار الکتریکی محسوب می شود. به منظور حفاظت تاسیسات روشنایی، برق صنعتی، سیم و کابل و ماشین آلات در برابر اضافه بار و جریان اتصال کوتاه از فیوز و کلیدهای اتوماتیک استفاده می گردد.
البته به دلایل زیر نمی توان فقط از فیوز در مدارها استفاده کرد:
_ فیوزها همیشه نمیتوانند حفاظت را کامل و بدون خطا انجام دهند.
_ در شبکه سه فاز در زمان ازدیاد جریان اغلب قطع سه فاز بطور همزمان ضروری است.
_ در بعضی از شبکه‌های توزیع لازم است به محض برگشت جریان/ولتاژ یا افت بیش از ولتاژ نامی، مدار بصورت خودکار قطع گردد.
_ در بعضی موارد ورود اتوماتیک یا دستی ژنراتور اضطراری یا ترانسفورماتور در شبکه توزیع جهت تداوم کار شبکه یا انجام تعمیرات دوره ای شبکه اجتناب ناپذیر میباشد.
اگر بخواهید از فیوزهای تُندکار در این موارد استفاده کنید موتور هرگز راه اندازی نمی شود، زیرا میزان جریان نامی هجومی طبیعی بلافاصله فیوز (ها) را می سوزاند. طراحی فیوز کُندکار به گونه ای است که المان فیوز نسبت به یک فیوز تندکار، شدت جریان بیشتری دارد (اما ظرفیت آن بیشتر نیست)، به این معنی که فیوز برای هر مقدار جریان داده شده کندتر (اما در همان دمای نهایی) گرم می شود و زمان قطع بیشتری دارد.
فیوز یک عنصر حفاظتی در مدار است که هرگونه اضافه جریانی را که بیشتر از مقدار نوشته شده روی فیوز باشد تشخیص داده و آنرا سریع قطع میکند . بدین صورت که جریان اضافه سبب تولید گرما در فیوز شده و یک سیم حساس به حرارت را که در مسیر عبور جریان و در داخل فیوز قرار دارد ذوب میکند و در نتیجه مسیر عبور جریان قطع شده و اتصال کوتاه بطور موقت برطرف می شود اما تا زمانی که عامل ایجاد کننده اتصال کوتاه مرتفع نگردد عوض کردن فیوز فایده ای ندارد.