الکترو پُمپ ‌های روتاری (Rotary) ساختار عملکرد و کاربرد ها (برق _ الکترونیک)

پژوهشگر و نویسنده: دانشجویِ دکترای تخصصی (  افشین رشید )

نکته : الکترو پُمپ ‌های روتاری Rotary خود به‌ خود پر می ‌شوند و می ‌توانند سیال (مایعات_ گاز)  با (db دبی) ثابت و مستقل از تغییرات فشار را دریافت کنند.

پمپ‌ های روتاری (rotary pumps) که به پمپ ‌های دوار یا گردشی نیز معروف هستند، در گروه پمپ‌ های جا به ‌جایی (displacement pumps) قرار دارند. پمپ‌ های روتاری توانایی پمپاژ سیال بیش ‌تری  نسبت  به  پمپ ‌ های رفت  و  برگشتی  (reciprocating pumps)  با  همان  وزن  را  دارند.  بر خلاف پمپ‌ های سانتریفوژ (centrifugal pumps)، پمپ روتاری از نوع جا به‌ جایی مثبت است؛ به این معنی که به ازای هر دور تناوب پمپ، صرف نظر از مقاومت در مقابل فشار پمپ، حجم ثابتی از سیال جا به ‌جا می ‌شود. همانند تمام پمپ‌ های جا به ‌جایی مثبت، هر گرفتگی در سیستم می ‌تواند به سرعت باعث آسیب  به  پمپ و  یا  ایجاد  ترک  در سیستم شود. بنابراین، پمپ ‌های روتاری نیاز به یک شیر اطمینان (relief valve) دارند تا از پمپ و سیستم پایپینگ محافظت کند. شیر اطمینان در  یک  فشار  تنظیم  شده باز می ‌شود و مایع را به سمت مکش و یا تانک تغذیه و یا سینی تخلیه هدایت می‌ کند.در الکترو پُمپ ‌های روتاری (Rotary) معمولا نقطه شروع برای ایجاد خلاء در سیستم ها پمپ مکانیکی است. این پمپ ها قادرند براحتی فشار را تا ۰٫۰۱ الی ۰٫۰۰۱mbar کاهش دهند. زمانی که پمپ روشن می گردد جابجایی پیستون باعث افزایش حجم درون پمپ می شود و این امر موجب کاهش فشار درون پمپ می گردد .از این رو مقداری از گاز درون سیستم به پمپ راه یافته ، پس از متراکم شدن به اتمسفر فرستاده می شود. اگر فشار سیستم به حدی پائین باشد که در تراکم ماکزیمم ، فشار گاز هنوز پائین تر از اتمسفر باشد ، عمل تخلیه به اتمسفر انجام نخواهد شد . عمل متوالی پمپاژ همین گاز را بدون اینکه گاز بیشتری از سیستم بکشد ، منبسط و سپس متراکم کرده و به اتمسفر تخلیه می کند.

استاتور‌ stator :

استاتور یک استوانه فولادی تو خالی است که دو سر آن توسط صفحات مناسبی بسته شده است. مجراهای ورودی و خروجی روی این استوانه واقع هستند. مجرای ورودی مستقیما به سیستم متصل می گردد و بر روی مجرای خروجی یک شیر نصب می شود. در پمپ های قدیمی ، شیر خروجی یک صفحه فلزی است که می تواند بصورت عمودی بین استاتور و یک صفحه به دام اندازنده ، حرکت کند.

روتور Rotor: 

روتور شامل یک استوانه فولادی واقع روی یک میله متحرک است که از درون یکی از صفحات انتهایی می گذرد. محور چرخش روتور با استاتور موازی است به گونه ای که در طول ۰٫۰۲۵ mm با قسمت بالای استاتور تماس دارد . این خط تماس تحت عنوان آب بندی بالا شناخته می شود. یک شکاف قطری در طول بدنه روتور قرار دارد که حامل پره هاست. این پره ها، صفحات کامپوزیتی مربع و یا مستطیل شکلی هستند که در شکاف روتور به صورت لغزشی حرکت می کنند. این پره ها معمولا بوسیله نیروی گریز از مرکز و یا فنر با دیواره استاتور در تماسند. بمنظور کامل نمودن سطوح تماس مقدار کنترل شده ای روغن بداخل محفظه استاتور پمپ می شود.

نویسنده: دانشجویِ دکترا (افشین رشید )

دانشجویِ دکترایِ نانو _ میکرو الکترونیک در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران